Evidence based medicine in de ouderengeneeskunde

Evidence based medicine in de ouderengeneeskundige praktijk is een uitdaging. Met beperkt wetenschappelijk bewijs specifiek voor onze doelgroep vraagt het van de specialist ouderengeneeskunde de nodige creativiteit. In deze blog laten wij graag zien hoe de evidence based medicine in de ouderengeneeskunde verschillende vormen aan kan nemen. Juist dat maakt ons vak zo mooi en uitdagend.

Wat is evidence based medicine ook al weer? Evidence based medicine is gebaseerd op 3 pijlers: het wetenschappelijke bewijs, de voorkeuren van de patiënt en de expertise van de dokter. Daar waar deze drie cirkels samenkomen, dat noemen we evidence based medicine. In de EBM theorie worden deze drie pijlers gelijk gewogen, zoals in dit plaatje.

Een rondvraag onder collega’s leert ons dat velen bij het woord evidence based medicine vooral denken aan dat wetenschappelijk bewijs. Dat is ook niet zo gek. De afgelopen 30 jaar heeft een enorme ontwikkeling plaatsgevonden in de medische wetenschap. Dit wetenschappelijk bewijs is steeds meer gewogen vertaald in evidence based richtlijnen. Voor een groot deel van de ‘enkelvoudige’ medische beslissingen zullen wij ons klinisch handelen vooral baseren op het best beschikbare wetenschappelijk bewijs. Bijvoorbeeld een patiënt op de geriatrische revalidatieafdeling met typische klachten van een blaasontsteking zal volgens de meest recente evidence based richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen behandeld worden. De patiënt, die last heeft van de klachten bij de blaasontsteking, zal vooral willen dat de klachten afnemen en de arts zal, als er geen contra indicaties zijn, doorgaans een antibioticum aanbevolen in de richtlijn voorschrijven. In deze situatie is het wetenschappelijk bewijs sterk bepalend voor de uitkomst van de beslissing.

In de ouderengeneeskundige praktijk is het wetenschappelijk bewijs juist vaak beperkt. Onze patiënten zijn vrijwel altijd op leeftijd en/of hebben veel co-morbiditeit. Vaak vinden we dus geen onderzoek dat onze patiënt precies heeft geïncludeerd. Voor veel beslissingen zullen wij dus sterker moeten leunen op de twee andere pijlers: wat is de voorkeur van de patiënt en wat denk ik op basis van mijn klinische ervaring dat de mogelijkheden zijn voor deze specifieke patiënt?

Evidence based medicine in de ouderengeneeskunde heeft in iedere situatie een andere vorm. Juist dat maakt ons vak zo creatief. Samen met onze patiënt zoeken wij constant naar de best passende oplossing.

Blog van: dr. Eefje Sizoo en dr. Simone Hendriks, wetenschapsdocenten GERION